De publieke ophef over beloningen lijkt dit jaar heftiger dan ooit. Vooral stijgende bonussen en vaste salarissen roept weerstand op. Maar de echte winstknaller voor bestuurders is de forse waardestijging van de aandelenpakketten die ze eerder als beloning ontvingen.
De heisa rond bonussen bereikte in maart een nieuwe climax rond de salarissen bij ABN Amro en ING.
Onder druk van de maatschappelijke onvrede stortte het ABN-bestuur de honderd duizend euro die zij van commissarissen aan basisloon erbij hadden gekregen weer terug.
Bij ING gaat topman Ralph Hamers wel gewoon 28 procent meer verdienen. Vanaf dit jaar ligt zijn basisloon op 1,62 miljoen euro.
Toch zijn het vastsalaris en de cashbonus niet eens de belangrijkste component van de beloning van veel bestuurders.
Die rol is weggelegd voor de aandelenbeloning, een toekenning van aandelen als de bestuurder na een prestatieperiode van drie jaar aan vooraf vastgestelde doelstellingen heeft voldaan.
Onderzoek
Uit analyse onder 23 grotere beursgenoteerde bedrijven in Nederland blijkt de aandelenpot die bestuurders hebben opgebouwd het basissalaris vele malen te overstijgen.
Vooral in de laatste twee jaar hebben de bestuursvoorzitters van de grootste Nederlandse beursfondsen de waarde van de in die jaren ontvangen aandelenpakketten zien stijgen tot een veelvoud van hun basissalaris.
Op de peildatum (7 april 2015) was de gemiddelde waarde van die aandelen 5,7 maal zo hoog als het basisloon.
Aandelenpakketten van bestuurders blijken daarmee de turbo achter het beloningspakket. Alle topmannen van de bedrijven die wij onderzochten zagen hun aandelen zonder uitzondering meer waard worden.
Bij koersstijgingen kan de waarde van toegekende aandelen flink hoger uitpakken en dat is precies wat in de afgelopen jaren ook is gebeurd. In de afgelopen 27 maanden steeg de Amsterdamse hoofdgraadmeter AEX met ongeveer 45 procent.
Maar de beurskoersen van de meeste bedrijven, zoals Ahold, Reed Elsevier of Wolters Kluwer, schoten aanzienlijk meer omhoog.
Vooral de bestuursvoorzitter van die laatste, Nancy McKinstry, heeft de waarde van haar aandelenpakket de lucht in zien schieten.
De aandelen die de Amerikaanse in 2013 en 2014 kreeg toebedeeld, waren eind 2014 meer dan 34 keer haar basissalaris waard.
Grootverdieners
De Amerikaanse staat al bijna twaalf jaar aan het roer bij het uitgeefconcern en heeft een basisloon van 912 duizend euro.
Die verzameling aandelen is in het eerste kwartaal van 2015 door de aanhoudende stijging van de beurskoers van Wolters Kluwer nog eens ruim 20 procent verder in waarde aangedikt, met 6,6 miljoen euro. Daarbij ontving ze begin 2015 nog voor ruim 10 miljoen euro aan aandelen Wolters Kluwer omdat het beloningsplan dat liep van 2012 tot 2014 volledig uitkeerde.
Unilever-bestuursvoorzitter Paul Polman is de nummer twee van de ranglijst van ceo´s die hun aandelen meer waard zagen worden in 2014. Zijn aandelenpakket was eind 2014 zo’n 18 miljoen euro waard, ofwel dik 14 maal zijn basisjaarsalaris (1,25 miljoen euro).
De misschien wel verrassende nummer vier, achter Reed Elsevier-topman Erik Engström, is Richard Blickman.
Besi verrassend in de top
Blickman is hoogste baas van Besi. Alleen al in de afgelopen twaalf maanden verdrievoudigde de beurskoers van deze toeleverancier aan de chipindustrie tot boven de dertig euro en daar plukt Blickman ook de financiële vruchten van.
De aandelentranches die hij in 2013 en 2014 als lange termijnbeloning ontving, hadden eind 2014 een waarde van net geen 6,5 keer zijn basissalaris van 450 duizend euro.
De 61-jarige Blickman kreeg in 2013 en 2014 respectievelijk ruim 82 duizend en 74 duizend aandelen voorwaardelijk toegekend.
Omdat de omzet vorig jaar met vijftig procent steeg tot 380 miljoen euro en de nettowinst verdrievoudigde (tot 71 miljoen euro) mocht hij overigens begin dit jaar nog eens 92 duizend aandelen definitief bijschrijven.
Blickman werkt al sinds de oprichting van Besi in 1991 bij het concern dat de afgelopen jaren aan een opmars bezig is.
Chipfabrikanten als Infineon, NXP en STMicroelectronics zijn klant bij de in het Gelderse Duiven gevestigde bouwer van machines die chips kunnen monteren, sorteren en verpakken.
| Kader - Over het onderzoek & Selectie |
| Om te beoordelen in welke mate bestuursvoorzitters profiteerden van de beursrally keken we naar de aandelen die zij vergaarden als onderdeel van hun lange termijn beloning. Het gaat om vier tranches. In de eerste plaats de aandelen die zijn uitbetaald in de jaren 2013 en 2014. Daarnaast namen we ook de voorwaardelijk toegekende aandelen in 2013 en 2014 mee. Aandelen die bestuurders met eigen geld aankochten tijdens de onderzoeksperiode tellen niet mee. De voorwaardelijke aandelen zijn op dat moment nog geen eigendom van de bestuurder. Om de aandelen daadwerkelijk te ontvangen, moet de bestuurder een aantal doelen halen. Meestal krijgen bestuurders daarvoor een periode van drie jaar: de prestatieperiode. Voor het onderzoek gaan we er van uit dat die voorwaardelijke aandelen na de prestatieperiode ook daadwerkelijk vrijvallen aan de bestuurders. |
| Voor het onderzoek keken we naar de aandelenbeloning bij 23 beursgenoteerde bedrijven, vijftien aex-fondsen en acht ondernemingen uit de Midkap. Een voorwaarde was bijvoorbeeld dat de huidige bestuursvoorzitter in 2012 ook al in functie moest zijn. De topmannen van ASML, Randstad, Shell en ING zitten nog te kort om de waardestijging van hun aandelenpakketten over de laatste twee jaar te bepalen. Ten slotte deden niet mee: de recent van ING afgesplitste verzekeraar NN Group (geen historie als beursfonds), Boskalis (geen langetermijn-aandelenplan), Gemalto, de Franse vastgoedbelegger Unibail-Rodamco en Altice (splitst beloningen niet uit naar individuele bestuurders). Oci had op het moment van onderzoek nog geen jaarverslag gepubliceerd. |